Uzależnienie niejedno ma imię – mniej oczywiste nałogi i jak je leczyć

Kiedy słyszymy słowo „uzależnienie”, najczęściej myślimy o alkoholu, narkotykach czy hazardzie. Tymczasem problem ten ma wiele innych, mniej oczywistych twarzy. Zakupoholizm, uzależnienie od internetu, pracy czy seksu coraz częściej pojawiają się w gabinetach terapeutów, choć wciąż bywają bagatelizowane lub ukrywane. Czym się różnią od klasycznych nałogów? Jak je rozpoznać i skutecznie leczyć? Ten artykuł rzuca światło na mniej znane, ale równie groźne uzależnienia behawioralne.

Zakupoholizm – kiedy potrzeba kupowania wymyka się spod kontroli

Zakupoholizm to uzależnienie od robienia zakupów, które nie ma nic wspólnego z potrzebą nabycia konkretnych przedmiotów. Osoby dotknięte tym problemem kupują kompulsywnie – często niepotrzebne rzeczy, zbyt drogie, w nadmiarze. Robienie zakupów staje się sposobem na poprawę nastroju, ucieczkę od problemów i budowanie poczucia własnej wartości.

Charakterystyczne objawy to: silna potrzeba kupowania, odczuwanie ulgi lub euforii po zakupie, a potem poczucia winy i wstydu. Zakupoholizm często prowadzi do problemów finansowych, zadłużenia, konfliktów rodzinnych oraz niskiej samooceny.

Leczenie opiera się głównie na terapii poznawczo-behawioralnej, która pomaga zrozumieć mechanizmy kompulsywnych zakupów i uczy zdrowszych sposobów radzenia sobie z emocjami. Czasem konieczna jest również terapia grupowa lub farmakoterapia, szczególnie gdy uzależnienie współwystępuje z depresją lub zaburzeniami lękowymi.

Uzależnienie od internetu i nowych technologii

W dobie powszechnego dostępu do sieci granica między normalnym korzystaniem z internetu a uzależnieniem jest bardzo cienka. Uzależnienie to może dotyczyć różnych form aktywności: mediów społecznościowych, gier online, zakupów, przeglądania treści czy nawet nieustannego sprawdzania powiadomień.

Uzależnienie od internetu objawia się m.in. utratą kontroli nad czasem spędzanym online, zaniedbywaniem obowiązków i relacji, drażliwością przy próbie ograniczenia dostępu do sieci, a także odczuwaniem lęku lub pustki bez smartfona czy komputera.

Terapia polega na uświadomieniu problemu, stopniowym ograniczaniu czasu online i rozwijaniu alternatywnych sposobów spędzania czasu. Skuteczna bywa terapia indywidualna i grupowa, a w przypadku młodszych osób – także praca z rodziną i środowiskiem szkolnym.

Pracoholizm – uzależnienie w białych rękawiczkach

Pracoholizm to uzależnienie, które często bywa nagradzane przez społeczeństwo – utożsamiane z ambicją, zaangażowaniem i profesjonalizmem. Jednak za fasadą sukcesu kryje się często chroniczne przemęczenie, problemy ze zdrowiem, samotność i brak równowagi życiowej.

Pracoholik nie potrafi odpoczywać, myśli o pracy nawet poza godzinami, ma poczucie winy, gdy nie pracuje, i odczuwa silny stres w przypadku ograniczenia obowiązków. Często zaniedbuje rodzinę, zdrowie i życie towarzyskie.

Leczenie polega na zmianie stylu życia, nauce zarządzania czasem, stawiania granic i odzyskiwania kontroli nad własnymi potrzebami. Pomocna może być psychoterapia skoncentrowana na emocjach i przekonaniach związanych z pracą oraz terapia grupowa dla pracoholików.

Uzależnienie od seksu – potrzeba, która niszczy

Uzależnienie od seksu to zaburzenie polegające na kompulsywnym, niekontrolowanym dążeniu do aktywności seksualnej, często mimo negatywnych konsekwencji. Osoby uzależnione mogą mieć trudności z budowaniem relacji, odczuwać wstyd, podejmować ryzykowne zachowania seksualne lub korzystać obsesyjnie z pornografii.

Choć seks jest naturalną potrzebą, w uzależnieniu przestaje być źródłem bliskości – staje się środkiem do ucieczki od emocji, stresu czy samotności. W wielu przypadkach prowadzi do uzależnień współistniejących, np. od substancji psychoaktywnych lub internetu.

Terapia polega na pracy nad przyczynami kompulsywnych zachowań – często są to traumy, zaburzenia tożsamości, lęki lub zaburzenia osobowości. Pomocna bywa terapia poznawczo-behawioralna, grupy wsparcia, a w niektórych przypadkach – leczenie farmakologiczne wspierające kontrolę impulsów.

Nowe nałogi, nowa świadomość – jak skutecznie się leczyć?

Mniej oczywiste uzależnienia (https://bezpiecznaprzystan.info/usluga/leczenie-innych-uzaleznien/) są równie destrukcyjne jak te klasyczne – często trudniejsze do rozpoznania i bardziej ukryte. Ich leczenie wymaga zrozumienia, że źródłem nałogu nie jest konkretna czynność, lecz emocjonalna luka, którą dana osoba próbuje zapełnić.

Podstawą skutecznej terapii jest trafna diagnoza, akceptacja problemu i indywidualne podejście do pacjenta. W zależności od rodzaju uzależnienia pomocne mogą być różne formy terapii – od indywidualnej, przez grupową, po pracę z rodziną czy środowiskiem zawodowym.

Najważniejsze jest jednak to, by nie lekceważyć sygnałów ostrzegawczych i szukać pomocy – im wcześniej, tym większa szansa na wyjście z uzależnienia i odbudowanie zdrowego, świadomego życia.